Slaapproblemen

 

Een maand of twee geleden heeft Tobias slaapproblemen gekregen.

 

Het begon met dwanggedachten en -handelingen. Bij het naar bed brengen was hij er ineens niet meer gerust op dat hij genoeg geplast had, dus ging hij nog een keer plassen. En nóg een keer. Ook zijn handen moesten dan gewassen worden, en als hij daarna weer in bed lag was hij er niet gerust op dat hij zijn handen goed gewassen had, dus moest het nog een keer. En nog een keer. Zo ook voor poepen en water drinken.

 

Het naar bed brengen werd een helse tocht, waarbij Tobias wanhopig jammerde dat hij zo graag wilde slapen maar dat dat niet lukte. Ook ikzelf werd wanhopig, want ik kon hem op geen enkele manier geruststellen, en Tobias viel steeds later in slaap.

 

In die tijd ervoer Tobias veel stress over de logeerweekenden* waar hij heen ging. Daarom probeerden we alle ‘open mappen’ over het logeren vóór het slapengaan steeds te sluiten, zodat hij zoveel mogelijk gerustgesteld was en duidelijkheid ervoer. Het logeren waren we nog langzaam aan het opbouwen: eerst alleen een middag, dan een hele dag, dan anderhalve dag maar nog thuis slapen, dan één nachtje slapen, en uiteindelijk (maar zover zijn we niet gekomen) twee nachtjes slapen. Maar ondanks het langzaam opbouwen en veel mappensluitsessies hield de spanning aan, en zo ontstonden dus, in de week voorafgaand aan een gepland logeerweekend, de eerste slaapproblemen.

 

We wilden onszelf niet gelijk gewonnen geven, want logeren mag ook best spannend zijn, en spannende dingen horen bij het leven. We maakten een schema, duidelijke afspraken, hadden extra aandacht voor beweging en ontspanning. We bleven een keer naast hem liggen tot hij sliep, maar stopten daar weer mee toen het averechts leek te werken. Na een paar uitputtende avonden hebben we dat logeerweekend (en ook alle volgende tot nader order) gecanceld. Niet alleen was het overduidelijk te spannend, Tobias liep inmiddels ook op zijn tandvlees.

 

De opluchting bij Tobias was enorm, maar zijn slaapproblemen bleven. Hij had geen vertrouwen meer dat hij in slaap kon vallen. De obsessie met plassen / poepen / handen wassen / water drinken werd iets minder, maar hij durfde zich toch niet meer over te geven aan de slaap en bleef ons steeds roepen om van alles. Nieuwe afspraken volgden, die maar beperkt effect hadden. Meerdere keren stond Tobias totaal ontredderd beneden in de woonkamer, jammerend dat hij zo graag wilde slapen maar dat dat niet lukte. Toen besloten we om voorlopig in de naastgelegen kamer te blijven totdat hij sliep, zodat hij toch wat meer veiligheid en nabijheid voelde en de situatie tot rust kon komen.

 

En zo komen we bij de situatie van nu. We hebben een uitgebreid slaapritueel, inclusief voorlezen, hoofd leegmaken en knuffelen. Daarna mag hij nog tot kwart over acht zelf lezen en ons nog maximaal drie keer roepen, terwijl we dus in de kamer ernaast blijven tot hij slaapt. En als hij na drie keer roepen toch nog iets in zijn hoofd heeft, kan hij dat opschrijven in een boekje naast zijn bed.

 

Aanvankelijk ging dit vrij goed en kon hij de meeste avonden weer redelijk als vanouds in slaap vallen. Wel ontstond er langzaam weer een nieuwe obsessie: steeds controleren of zijn deken wel goed ligt.

 

Maar dan gaat het weer mis. Op een avond zit ik in de kamer naast de zijne te wachten tot hij slaapt, als hij me steeds weer roept:

 

‘Ik heb stress voor een huiswerkopdracht van school’

‘Er zit een scheurtje in mijn boek’

‘Ik ben bang voor een bloedneus.’

‘Ik heb per ongeluk een minuut te lang gelezen.’

‘Waar moet ik mijn boek neerleggen?’

‘Wil je me vannacht nog laten plassen, poepen, handenwassen en waterdrinken?’

‘Wil je vannacht de zakdoek naast mijn bed vervangen?’

‘Mijn deken is te warm.’

‘Ik moet steeds controleren of mijn deken goed ligt.’

‘Je bent vergeten mijn oren schoon te maken na het douchen.’

‘Ik heb me op school ingeschreven voor een opdracht maar ik wil toch een andere opdracht.’

(Als ik wat geluiden maak:) ‘Wat ga je doen?’

 

Mijn ‘We gaan niet meer praten!’ wordt geleidelijk steeds nadrukkelijker, met steeds meer ongeduld en irritatie erin hoorbaar. Ik voel dat ik met mijn stem juist meer spanning bij hem creëer, wat het slapen natuurlijk alleen maar moeilijker maakt, maar ik kan het niet bedwingen. Vanbinnen vervloek ik hoe ingewikkeld dit is.

 

En ja hoor, dan roept hij weer. Het is inmiddels negen uur geweest. Door de ingehouden tranen is het eerder piepen dan roepen: ‘Ik wil zo graag slapen maar er zit van alles in mijn hoofd wat niet weggaat!’ Radeloos ga ik toch maar weer naar hem toe. We bespreken de dingen waar hij mee zit, ik stel hem zo goed mogelijk gerust en geef hem een kus. ‘Nu lekker slapen!’

 

‘Maar mijn deken ligt steeds niet goed!’

 

Ik spat bijna uit elkaar door machteloze frustratie. Ik voel me bovendien schuldig, want Tobias kan hier ook niets aan doen en ik maak alles alleen maar erger met mijn ongeduld.

Afgemeten roep ik: ‘Daar ga ik niet meer op in. Nu lekker slapen!’

Hij: ‘Sorry dat ik zo vaak roep!’

Wat moet ik hier nu weer op reageren? Met een zwaar gemoed mompel ik zachtjes: ‘Oké…’

 

Tegen half tien valt hij eindelijk in slaap. Weg avond. Alweer. Ik vreet mezelf op van zelfmedelijden en frustratie. Ik sluip de trap af en zet gefrustreerd mijn tanden in een krentenbol, terwijl ik mijn eetverslaving al maanden onder controle heb. Hoewel ik de afgelopen jaren steeds beter heb geleerd kalm en geaard te blijven in moeilijke situaties, is het me deze keer niet gelukt.

 

Als Machiel een uur later thuiskomt ben ik nog steeds nukkig. Het eten is gelukkig binnen de perken gebleven, maar ik ben mijn eigen rode lijn overgegaan en dat is zorgelijk. Als ik vertel hoe de avond is verlopen, vraagt Machiel nuchter of ik Tobias wel steeds heb herinnerd dat hij maximaal drie keer iets mag roepen. En of ik dan na de eerste (tweede, derde) keer heb gezegd: ‘Dit is de eerste (tweede, derde) keer’.

‘Nee,’ zeg ik. Hij kan toch verdorie zelf ook wel tot drie tellen?

‘Maar dan was het misschien toch niet duidelijk voor hem.’ Hij kijkt erbij alsof dit alles verklaart.

 

Zucht.

Waarom, waarom luistert alles toch zo nauw? En waarom ben ik zo’n sukkel en doe ik het niet gewoon allemaal perfect?

 

 

Lees ook: lessen, over de lessen die ik later trek uit deze avond (behalve dat ik dus moet zeggen dat hij maar drie keer mag roepen ;-).

 

*) logeerweekenden of logeerbegeleiding: begeleiding waarbij het kind een weekend logeert in de zorginstelling. Daar wordt dan gewerkt aan allerlei doelen, zoals omgaan met andere kinderen, emotionele ontwikkeling en praktische zelfzorg.